1baredigar.blog.ir
تصاویر آبفشان های مشهور جهان
آبفشان مجرایی درسطح زمین است که به صورت متناوب ستونی از آب گرم و بخار آب از آن خارج می شود . برخی از آبفشان ها فوران هایی را دارند که هزاران گالن آب داغ را تا چند صد پا در هوا پرتاب می کنند .
آبفشان قدیمی فیس فول بهترین آبفشان جهان شناخته شده است که در پارک ملی یلو استون ایالات متحده آمریکا قراردارد . این آبفشان هر60 تا90 دقیقه یک بار فوران می کند و چندهزار گالن آب داغ بین 100 تا200 پا در هوا پخش می کند .
فیس فول
آبفشان ها ویژگی های فوق العاده نادری دارند . آنها تنها در جاهایی که از شرایط غیرعادی برخوردار باشند اتفاق می افتند و در سطح جهان تنها حدود هزار آبفشان وجود دارد که اغلب آنها در پارک ملی یلو استون ایالات متحده آمریکا قرار دارند .
بیشتر آبفشان های جهان در پنج کشور :
ایالت متحده ی آمریکا ، روسیه ، شیلی ، نیوزلند و ایسلند قرار گرفته اند .
دره ی آبفشان در کامچاتکا - روسیه
همه ی این سرزمین ها در موقعییت هایی قرار دارند که از نظر زمین شناسی دارای فعالیت های آتشفشانی بوده اند و منبعی از سنگ های داغ در زیر سطح زمین هستند .
اغلب آبفشان ها به طور نامنظم و بندرت فوران می کنند. اما تنها چند آبفشان وجود دارند که به خاطر فوران های منظمی که دارند، شناخته شده اند. مشهورترین آنها "فیس فول قدیمی" است که در پارک ملی یلوستون ایالات متحده آمریکا قرار دارد و هر 60 تا 90 دقیقه یک بار فوران می کند .
فیس فول در غروب
کشتی بخار ، بلندترین آبفشان جهان است و در پارک ملی یلو استون قرار دارد . برخی فوران های این آبفشان ، آب را تا ارتفاع بیش از 300 پایی در هوا پخش می کند. این آبفشان در20سال اخیرکمتر از 10بار انفجار داشته است .
کشتی بخار
آبفشان وایمنگو در نیوزلند در گذشته بلندترین آبفشان جهان بوده است، فوران های آن تماشایی بود، چرا که فوران آبهای آن به بیش از 1600 پا در هوا می رسید. متاسفانه زمین لغزشی که در آن اتفاق افتاد، هیدرولوژی اطراف آبفشان را تغییر داد و باعث گردید تا از 1902 به بعد دیگر فورانی نداشته باشد .
گریت فونتن در یلو استون
برای درک نحوه ی کار آبفشان ، ابتدا باید رابطه ی بین آب و بخار آب را بدانیم . بخار آب، شکل گازی آب است و زمانی تشکیل می شود که آب کاملا داغ شده و به نقطه ی جوش خود برسد. زمانی که آب به بخار آب تبدیل می شود، گسترش زیادی یافته و فضای بیشتری را اشغال می کند. زمانی که آب داغ می جوشد، به بخار آب حجیم تری گسترش یافته و در این صورت، با انفجار بخار آب ایجاد شده فوران آبفشان، نیرومندی بیشتری می یابد .
به عبارت دیگر آبفشان زمانی فوران می کند که آب زیر زمین فوق العاده گرم شده، در اعماق زمین محصور و تحت فشار واقع گردیده و به حد کافی داغ شود تا از طریق راهش به سطح زمین فوران کند .
فلای در نوادا
آب سرد سطح زمین از طریق شکاف ها و روزنه های موجود به درون زمین نفوذ می کند. همچنان که به منابع گرمی مانند توده های داغ ماگما،در سطوح زیرین نزدیک می شود، کم کم و به طور مداوم داغ گردیده تا به نقطه ی جوش خود برسد. اما، آب در این نقطه جوش به بخار آب تبدیل نمی شود به این علت که در اعماق زمین قرار دارد و وزن آب سردتری که در سطح بالای آن واقع است، فشار زیادی را بر آن وارد می سازد. چنین شرایطی را "فوق داغ" می گویند، آب به اندازه ی کافی گرم می شود تا به بخار آب تبدیل گردد، در حقیقت این آب می خواهد که بخار شود، اما توانایی گسترش آن را ندارد، چون فشار زیادی که آن را محدود ساخته است .
فلای در نوادا
در برخی نقاط از اعماق زمین، آب به اندازه ی کافی گرم شده و یا فشار محصور کننده کاهش می یابد، در این صورت با افزایش حجم زیادی به صورت بخار منفجر می گردد. این "انفجار بخار آب" همان فوران های آب محصور شده از طریق منفذی به بیرون است که به آن آبفشان گویند .
استروخکور در ایسلند
مدت زمان فوران نیز در آبفشانها مختلف است. مثلا مدت فوران آبشفان معروف ایسلند ، که ارتفاع فوران آن به 30 متر می‌رسد، حدود 10 دقیقه است و این فوران به فاصله زمانی 24 تا 30 ساعت تکرار می‌شود. در همین آبفشان قطر دهانه‌ای که از آن آب خارج می‌شود حدود 3 متر و اطراف آن را رسوبات آبفشان فرا گرفته است. در قسمت بالایی آبفشان ، حوضه‌های به عمق 18 و به عمق 2 متر تشکیل شده که پر از آب داغ است. دمای آب در سطح این حوض 80 تا 82 درجه سانتیگراد و در دهانه آبفشان در عمق 6 متری از سطح حوضه ، حدود 20 درجه سانتیگراد است .
ال تاتیو در شیلی
آب داغ آب فشانها ، محتوی مقدار زیادی مواد مختلف است که قسمت اعظم آن را سیلیس تشکیل می‌دهد. بدین ترتیب همیشه در اطراف آبفشان ، مقدار زیادی کانی دیده می‌شود و کانیهایی را که بدین ترتیب تشکیل می‌شود به نام گایسریت می‌خوانند .
لیدی ناکس در نیوزیلند
پدیده ی گل فشان
گل فشان تنگ
گلفشان یکی از عوارض ژئومورفولوژی و زمین‌شناسی است که از یک یا چند دهانه ی آتشفشانی تشکیل شده و بطور مداوم گل سردی ازآن به خارج پرتاب و روان شده و باانباشته شدن رویهم، کم‌کم مخروط های کوچک و بزرگی را تشکیل می‌دهد. برخی معتقدند گلفشان پدیده‌ای مرتبط با فعالیت‌های آتشفشانی است، اما اغلب دانشمندان معتقدند این پدیده خاستگاه غیر آتشفشانی دارند.
گل فشان دشت کهیر
گل فشانها توده‌های گلی هستند که معمولا مخروطی شکل بوده و ابعاد آنها متفاوت است و از دهانه آنها گل و لجن خارج می‌شود. علت اصلی خروج گل ، وجود فشار بخار آب در زیر گل فشان است . فوران گل در بعضی موارد بسیار آرام است ولی در پاره‌ای حالات ، خروج مواد بصورت فوران شدید است و مقدار زیادی لجن به هوا پرتاب می‌شود در حالی که لجنهای خارج شده خیلی سیال باشند، مخروط تشکیل نمی‌شود و این مواد به سهولت پخش می‌شوند .
گل فشان تنگ
وجود گل فشانها منحصر به نواحی آتشفشانی نیست و در بسیاری موارد ، در میدانهای نفتی نیز چنین پدیده‌ای دیده می‌شود. در اینجا نیز نحوه عمل مانند حالت آتشفشانی است و تفاوت آن در منشا گازهای موجود است ، که در این حالت گاز موجود توسط میدان های نفتی تأمین می‌شود .
گل فشان تنگ
بزرگ ترین کوه گل افشان دنیا با ارتفاع ۵۰۰ متر در منطقه بلوچستان پاکستان قرار دارد و معروف ترین گلفشان ایران در منطقهٔ تَنگ در استان سیستان و بلوچستان و در شهرستان کنارک قرار دارد .
کوه گل فشان تنگ
وجود گل فشان ها در خشکی نشانه یک زون ضعیف یا زون گسله می باشد. وجود گل فشان ها در هر منطقه نشانه بارزی از فعالیت های تکتونیکی جوان در منطقه می باشد. یعنی منطقه از نظر تکتونیک و نئوتکتونیک فعال بوده و احتمال زلزله نسبتا خفیف؛ گسل خوردگی و... زیاد بوده و در هنگام ساخت و ساز سازه های ثابت و بزرگ و ماندگار و لرزان همچون نیروگاه های تولید برق و یا کارخانه های پتروشیمی و ... باید به این مسئله توجه نمود .
گل فشان تنگ
گل فشان ها می توانند تا حدی معرف وضعیت درونی زمین در منطقه مورد فعالیت داشته و نشان دهنده وجود منابع آب های زیر زمینی،گازهای هیدروکربن و نفت باشد. در برخی از گل فشان ها قطرات نفت که سبک تر از آب هستند بر روی سطح آب و گل جوش آن از دهانه گل فشان خارج می شوند این مورد در گل فشان سنرمبرسوبان گزارش شده است. این گل اگر با دست لمس شود بر خلاف گل لمس شده در سایر گل فشان ها که چسبنده و لغزنده است در این گل فشان به دلیل نفت لمس چرب را به خوبی از خود نشان می دهد و بوی نفت از گل به مشام می رسد.
گل فشان تنگ
برخی از گل فشان ها بوی لجن و گوگرد از آن ها متصاعد شده که بوی لجن مربوط به فعالیت های حیاتی وتجزیه مواد آلی موجود در لابلای لایه های رس و یا سایر لایه های موجود در منطقه بوده و بوی گوگرد نیزمربوط به مواد گوگردی موجود در آب منطقه است. چنان چه در گل فشان های اطراف پزم بوی ماندگی ولجن همراه با گازهای هیدروکربن (متان) به راحتی به مشام رسیده و حتی در برخی از ایام این گازها باکبریت مشتعل می گردند.
گل فشان تنگ
در گل فشان پیر گل وجود ترکیبات زرد گوگردی باعث شده است که رنگ گل خشک شده و گل فشان زردو نارنجی شده که حکایت از وجود گوگرد فراوان در منطقه داشته و این هم راستا با وجود فعالیت های گوگردی در اطراف تفتان است. پف کردگی زمین های پایین دست گل فشان ها ارتباط گل فشان ها با آب های شور می باشد که پس ازتبخیر و خشک شدن آب گل های خارج شده از گل فشان، گل خشک شده به صورت پف کرده و نمک زارهای کویری دیده می شود. نمونه ای از این پدیده در گل فشان عین ،10کیلومتری جاده کهیر - زر آباد دیده می شود.
گل فشان تنگ
گل موجود در گل فشان ها از نظر بهداشتی استفاده های دارویی متعدد داشته و در درمان بیماری های مختلف همچون دردهای رماتیسمی، کوفتگی و خستگی عضلانی بسیار موثر است. ضمنا گل فشان ها در درمان بیماری های پوستی و قارچی انسان و حیوان موثر بوده و حتی برخی از اهالی اطراف گل فشان پیرگل معتقدند که استراحت چند دقیقه ای در گل گل فشان در رشد موهای سر و پرپشتی موی سر نیز موثر است. گل فشان باعث خنکی بدن و از بین بردن گرمی شده و باعث شادابی و نشاط استفاده کنندگان از گل در گل فشان ها می گردد .
منابع :
lahijanarshadzamin.blogfa.com
forum.pnu.club.com
geologykohdasht.blogfa.com
irandeserts.com
