وجه تسمیه خلیج فارس چیست ؟

1baredigar.blog.ir

خلیج همیشه فارس

نام خلیج فارس از دو هزار و چهارصد سال قبل در همه زبانها بخصوص در زبان عربی بطور مستمر وجود داشته ‌است و در آثار دانشمندان یونانی و مسلمان از جمله : فیثاغورث ، فلاویوس آریانوس ، هکاتوس ، هرودوت ، اراتوستن ، استرابون ، آناکسی ماندر  بطلمیوس ، هیپارک ، پومپونی مله ، مایکرو پیوس ،  کوین توس کورتیوس روفوس ، گزنفون ، کتزیاس ، پلیبیوس ، آرن تستن ، کراتس مالوس ، محمد بن موسی الخوارزمی  ابن خردادبه ، مسعودی ، استخری ، ناصر خسرو قبادیانی ، جیحانی ، ابن فقیه ، ابن رسته ، ناخدای هرمزی ، ابوریحان بیرونی ، ابن سرابیون ، ابن بطوطه ، یعقوبی ، ابن بلخی ، ابن حوقل ، ادریسی ، حمدالله مستوفی ...  از دریای جنوبی ایران با نام های دریای پارس ، خلیج پارس ، دریای فارس ، بحر فارس ، خلیج فارس ، سینوس پرسیکوس ، گلف پرسیک ، آکواریوم پرسیکو ، پرسین گلف ، ماره پرسیکوم  ، پرسیکو کای تاس و پرسیس یاد شده است و در میان دولت های عربی تا دوره ی جمال عبدالناصر از واژه ی البحر الفارسی یا عبارات مشابه استفاده شده است ؛ حتی یک نوشته و مکتوب در زبان عربی تا قبل از سال ۱۹۵۸ وجود ندارد که ازخلیج فارس با عنوانی دیگر یاد شده باشد . 

سازمان ملل و سازمان های بین‌المللی و تخصصی نیز نام خلیج فارس را همچنان نام اصلی و معتبر دانسته و تغییر نام خلیج فارس را هیچگاه نپذیرفته‌اند .

بر پایه ی کتاب اسناد نام خلیج فارس ، میراثی کهن و جاودان   دبیرخانه سازمان ملل متحد و آژانس های تخصصی آن دست کم 8 بار یاد آوری کرده اند که روش مرسوم دبیرخانه سازمان ملل کاربرد نام خلیج فارس است در سایتهای فهرست سازمان‌های چنددولتی دیگر نیز کاربرد رسمی نام خلیج فارس مرسوم است. دبیرخانه سازمان ملل متحد برای اولین بار در تاریخ  پنجم مارس1971 میلادی تایید کرده است که خلیج فارس کاربرد مستمر و طولانی در اطلس ها و کتب جغرافیایی دارد . بار دوم در تاریخ دهم اوت ۱۹۸۴ میلادی و بار سوم نیز در تاریخ دهم ژانویه ۱۹۹۰ میلادی نام رسمی دریای جنوبی ایران و خاوری شبه جزیره عربستان را (خلیج فارس) اعلام کرده‌ است. این سازمان در کنفرانس‌های سالانه خود که در زمینه ی (هماهنگی در نام‌های جغرافیایی) برگزار می‌کند ، به فارسی بودن نام این آبراه بین‌المللی تاکید کرده و آن را مورد تائید قرار داده‌ است .

سازمان ملل متحد در چندین نوبت در بیانیه‌ها، اصلاحیه‌ها و مصوبه‌های گوناگون و با انتشار نقشه‌های رسمی، نه تنها بر رسمی بودن نام (خلیج فارس) تاکید کرده ، بلکه از هیات‌های بین‌المللی خواسته که در مکاتبات رسمی به ویژه در اسناد سازمان ملل از نام کامل (خلیج فارس) استفاده نمایند .

در تمامی قراردادها و معاهدات میان ایران و کشورهای خارجی در متن فارسی (خلیج فارس) و بحر عجم و در سایر زبانها مترادف آن بکار رفته در میان کشورهای عربی تمامی قراردادهای آنها تا سال ۱۹۷۱ نام (خلیج فارس) را همراه دارد و بیشتر از بیست مورد از این قراردادها در کتاب راشد علی محمد چاپ امارات منتشر شده است. در قراردادهای بریتانیا با هند و پاکستان و در یادداشتهای سازمان ملل در مورد عراق و کویت نیز همواره (خلیج فارس) بکار رفته است .

شبکه جهانی راشا تودی تصریح کرده که اقدام گوگل در حذف نام خلیج فارس خلاف اسناد سازمان ملل است که طی آن ، خلیج فارس به عنوان تنها نام پذیرفته برای این منطقه تأییدشده است. این بخش از دنیا در تاریخ، همواره (خلیج فارس) نام داشته و ادعای کشورهای عربی در این زمینه وجاهت ندارد .

در پاسخ استعلام از وزارت امورخارجه بریتانیا

به نقل از مفسرآسوشیتد پرس : این خلیج هم از نظر تاریخی و هم از نظر بین‌المللی خلیج فارس شناخته می‌شود .

دیلی میل ۱۷می ۲۰۱۲ 

نام خلیج فارس از قرن پنجم پیش از میلاد مسیح همین بوده است برخی نام‌ های دیگر نظیر : پرسیکون کایتاس ، پرسیکوس، سینوس آکواریوس،  پرسیکو ، بحر فارس ، دریای فارس ، خلیج العجمی    نیز به کار رفته‌اند که همگی به معنای خلیج فارس یا دریای فارس هستند ؛ علاوه بر این نقشه نگاران اروپایی قرون گذشته نیز از جمله  ساموئل دان همواره نام خلیج فارس را درست بکار برده‌اند .

نشریه لوپوآن ، در گزارشی  نوشته است : دریای پارس یا خلیج فارس ، نام‌ هایی هستند که اندیشمندان یونانی و سپس رومی آن را به کار برده اند. از قرن ۹ تا قرن ۱۸ بعد از میلاد ، تاریخ ‌دان‌ها ، جهانگردان و جغرافی‌دان‌های عصر اسلامی که بیشتر آنها به زبان عربی می‌نوشتند ، از این نام استفاده کرده اند . این روند تا قرن بیستم ادامه یافته است .

لوپوآن ، اذعان کرده است که پس از کاربردهای جانب دارانه نام‌های دیگر،گروه نامهای جغرافیایی در سازمان ملل نیز قضیه را بررسی کرده و در گزارش کارشناسی در مورد نام‌های جغرافیایی که در سال  ۲۰۰۶صادر شد ، سازمال ملل متحد ، وجه تسمیه (خلیج فارس) را به‌ عنوان استاندارد قانونی بین‌المللی می‌پذیرد .

سی ادموند بوسورث ، مطالبی  از بیست مورخ و جهانگرد یونانی و اروپایی ازسردار یونانی نیارخوس(۳۲۵-۲۴ ق. م) گرفته تا پریدیکس ، را در مورد توصیف خلیج فارس و علت نام گذاری آن  بیان نموده‌ است . 

 در کتیبه‌ای که از داریوش هخامنشی که در مصر و در محل احداث کانال متعلق به داریوش هخامنشی  به دست آمده است ،  داریوش چنین می گوید : 

من پارسی هستم . از پارس مصر را گشودم . من فرمان کندن این کانال را داده‌ام ، از رودی که از مصر روان است به دریایی که از پارس می آید .  پس این جوی کنده شد چنان که فرمان داده ‌ام و ناو ها  از مصر و از این آبراه به پارس آیند چنان که خواست من بود .

از سفرنامه ی فیثاغورث ۵۷۰ قبل از میلاد تا سال ۱۹۵۸ در تمام منابع مکتوب جهان نام خلیج فارس و یا معادل های آن در دیگر زبانها ثبت شده‌ است . در همه ی نقشه‌ های کهن که دریای جنوب ایران و شبه جزیره ی عربی را دربرگرفته نام خلیج فارس و معادل های آن ثبت شده‌ است یونانی ‌های باستان ، از جمله بطلمیوس ، این خلیج را پرسیکوس سینوس یا (سینوس پرسیکوس) که همان خلیج فارس است ، نامیده اند و از آنجا که این نام برای نخستین بار در منابع درست و معتبر تاریخی که غیر ایرانیان نوشته‌اند آمده‌ است ، هیچ گونه شائبه نژادی  در وضع آن وجود ندارد. چنان که یونانیان بودند که نخستین بار، سرزمین ایران را نیز (پارسه و پرسپولیس) یعنی شهر یا کشور پارسیان نامیدند . 

  

نئارخوس (۳۶۰-۳۰۰ ق. م)،   دریاسالار مقدونی که در سال ۳۲۶ قبل از میلاد به دستور اسکندر دریای پارس را پیمود و تا دهانه رود سند پیش رفت در سفرنامه خود چنین آورده‌است: پس از دویست استاد راه به ریگ و از آن جا به دیلم و دهانه ی رودخانه ی اندیان آمدیم، رودخانه ی اندیان سرحد خوزستان و پارس و پس از سند بزرگ ترین رودخانه ‌است. هیچ یک از سواحلی که پیمودم مانند دریای پارس ، آباد  نبود .

اراتوستن (۲۷۶-۱۹۴ ق. م) ،  ریاضیدان و جغرافیدان یونانی که زمانی ریاست دانشگاه اسکندریه را نیز داشت، و نظریه‌های مهمی درباره شکل و جایگاه زمین ارائه داد، در همه آثار خود به نام خلیج فارس اشاره کرده‌ است

هیپارکوس (۱۹۰-۱۲۰ ق. م) ، دانشمند و جغرافی نگار یونانی در همه آثارش نام خلیج فارس را آشکارا مشخص کرده است .

استرابون (۶۳یا۶۴ ق. م- ۲۴ میلادی) ،  تاریخ‌نگار و جغرافی نگار یونانی در کتاب از ایندی تا ایبری ( از هند تا اسپانیا ) ، دریای جنوب ایران را خلیج فارس نامیده ‌است .

  

فلاویوس آرینوس (۸۶-۱۶۰ میلادی) ، تاریخ‌نگار یونانی در کتاب تاریخ سفرهای جنگی اسکندر نام (پرسیکون کای تاس) که ترجمه درست خلیج فارس است بر این دریا نهاده ‌است .

ازبیوس (۲۶۳-۳۳۹ میلادی) ،  تاریخ‌نگار رومی که بنام پدر عیسویت شناخته می‌شود ، در اشاره به تاریخ گذشته ایران خلیج فارس را دریای پارس نامیده‌ است .

در کتابخانه ملی بریتانیا  ، کتابخانه و اسناد وزارت امور هند لندن مرکز اسناد عمومی لندن و کتابخانه دانشکده مطالعات خاورشناسی لندن بیشتر از ۳۰۰ نقشه در بر دارنده ی نام خلیج فارس وجود دارد در بسیاری از موزه‌ها، کتابخانه‌ها و حتی هتلها و یا آرشیوهای خصوصی چه در کشورهای عربی مانند مصر و چه کشورهای غیر عربی صدها نقشه تاریخی با نام خلیج فارس وجود دارد .

 

همچنین حدود ۳۰ اطلس تاریخی مربوط به قرن گذشته خلیج فارس را با همین نام ثبت کرده‌اند از جمله: اطلس توماس هربرت ۱۶۲۸ م  اطلس پاریس دانشگاه لوساج ۱۸۶۳م. ، اطلس آلمان ۱۸۶۱م ، اطلس پاریس انویلی ۱۷۶۰م ، اطلس جغرافیای مدرن ۱۸۹۰م پاریس   دارای ۱۰ نقشه با ذکر نام خلیج فارس است. (این اطلس در مرکز اسناد ملی مصر  نگهداری می‌شود)  ، اطلس لندن ۱۸۷۳م اطلس ارنست امبروسیوس ۱۹۲۲، اطلس بیلفیلد ۱۸۹۹ اطلس هارمسورث قرن نوزدهم  لندن

و دایرة المعارف‌های بزرگ و مشهور جهان مانند  دایرة المعارف بریتانیکا، دایرة المعارف لاروسکا ، امریکانا  و ...  از قدیم تا کنون خلیج فارس را با همین نام ثبت نموده‌ اند .

منابع : مرکز مطالعات خلیج فارس - دانشنامه ی ویکی پدیا