1baredigar.blog.ir
چه کسی برای اولین بار کانال سوئز را حفر کرد ؟
نام داریوش به خط هیروگلیف ( تریوش )
نوشته ی دکتر رضا مرادی غیاث آبادی
از دوران فرمانروایی هخامنشیان بر مصر، آثار و یادمان های پرشماری برجای مانده است که بیشترین آنها از زمان داریوش یکم است. یکی از مهم ترین آثار بجای مانده از زمان داریوش در مصر، آبراهی است که رود نیل را به دریای سرخ پیوند می دهد.
در طول مسیر این آبراه، تاکنون پنج ستون سنگی یادمانی از این پادشاه شناسایی شده است . ساخت آبراهی که دریای سرخ (احمر) را به رود نیل و دریای مدیترانه متصل کند سرگذشتی طولانی دارد . هرودوت فرعون نخائو را آغازگر ساخت آبراه می داند و همچنین نقل می کند که کار ساخت آبراه را داریوش هخامنشی به پایان رسانید . داریوش پنج کتیبه بر روی سنگ گرانیت سرخ رنگ (سنگ سماق) در کنار این آبراه مهم نگاشته است که یادمانی از انجام این برنامه بزرگ و شگفت مهندسی و زمین پیمایی در عصر باستان است. سنگ ها بلندایی در حدود ۳ متر دارند و بومی محل نصب خود نیستند ؛ بلکه از جای دیگری تهیه شده و پس از پایان سنگ تراشی در محل فعلی نصب گردیده اند . ظاهرا هر پنج نسخه رونوشتی از یکدیگر هستند و تفاوتی در مضمون با هم ندارند اما هیچ یک از این پنج کتیبه سالم باقی نمانده اند و آگاهی از محتوا و مضامین آنها با قیاس با یکدیگر و اصلاح بخش های منهدم شده هر کدام با بخش های سالم مانده در نسخه ای دیگر ممکن می شود . هر تخته سنگ دو رو دارد که در یک روی آن کتیبه هایی به خط ها و زبان های میخی فارسی باستان، عیلامی، اَکدی (بابلی نو) و در روی دیگر، کتیبه ای به خط هیروگلیف و زبان مصری نویسانده شده است . داریوش در کتیبه ی سوئز با آوردن عبارت رودی به نام نیل که در مصر روان است تا دریایی که از پارس می رود ابتدا و انتهای آبراه را که رود نیل و دریای سرخ باشد ، مشخص کرده است. در اینجا خواننده انتظار دارد به جای جمله ی ، تا دریایی که از پارس می رود ازجمله ی تا دریایی که به پارس می رود نوشته شده باشد. اما گویا این متن در حالی دیکته شده که داریوش در پارس بوده و در نتیجه متن کتیبه در یکجا از دید گوینده ی مقیم در مصر و در جای دیگر از دید گوینده ی مقیم در ایران نوشته شده است .
در بخش سوم، بند ۳، سطرهای ۷ تا ۱۲ چنین نوشته شده است : گوید داریوش شاه، من پارسی ام، از پارس (پارَسه) ، مصر (مودراَیه) را گرفتم، من فرمان دادم به کندن این آبراه ، از رودی به نام نیل که در مصر روان است، به سوی دریایی که از پارس می رود، پس آنگاه این آبراه کنده شد، چنانکه فرمان من بود، و کشتی ها در این آبراه از مصر به سوی پارس رفتند، چنانکه خواست من بود . یک نکته در کتیبه داریوش اشاره ی او به گرفتن مصر است در حالی مصر توسط کمبوجیه دوم تصرف شده بود. این نه یک اشتباه است و نه انتساب دستاورد پیشینیان به نفع خود ، بلکه این سخن داریوش اشاره به تصرف دوباره مصر پس از مرگ مشکوک کمبوجیه و نبردش با حاکم ایرانی مصر دارد .
